De komma: een klein aanhangsel dat een groot verschil kan maken
In taaltips zit al snel iets belerends. Dat was al niet welkom in een tijd waarin gezegd werd dat ‘je eerst maar eens zo moest leren schrijven als de meester of de juf’. De uitdrukking ‘op een schoolmeesterachtige toon’ zal daarmee zeker te maken hebben. In onze tijd, 2022, weten de meeste schoolmeesters en -juffen echter ook niet meer hoe je foutloos moet schrijven. ‘Foutloos’, hoe kom je erbij. Die uitdrukking is dus achterhaald.
Het gevoel dat je krijgt bij het woord ‘belerend’ is echter springlevend. Niemand wil immers ergens op worden aangesproken in onze samenleving. Iedereen heeft daarin immers recht op een eigen mening, op eigen keuzes, op schrijven zonder instructies van wie ook, op een eigen gelijk over (… vul maar in).
En toch is daar de komma. Dat is een klein geschreven dingetje dat bijvoorbeeld onder de letter c kan hangen, zoals in de naam Françoise. Daar gaan we al: is dat iets om een ander onder de neus te schuiven? Is dit iets om je druk over te maken?
Ja, want met deze c-cedille, zoals die wordt genoemd, spreek je de c uit als een zachte s. Een gewone c zou uitgesproken moeten worden als een k. Frankoise.
Eén klein aanhangseltje dus, die komma, maar taalkundig een aanzienlijk verschil. Is het ook zo’n aanhangsel in zinnen? Het is maar wat je wilt uitdrukken. Een voorbeeld dat mij is bijgebleven uit mijn lessen Nederlandse taalkunde is het volgende (de naam van de docente is mij ontschoten helaas, het voorbeeld niet, krachtig als het is). Wat is het verschil tussen de volgende twee zinnen?
De soldaten, die moe zijn, gaan naar huis.
De soldaten die moe zijn, gaan naar huis.
Juist. Wie gaan naar huis? Alle soldaten (eerste zin)? Of alleen zij die moe zijn (tweede zin)? Het verschil is één komma.
Het is maar wat je wilt zeggen, tot uitdrukking wilt brengen. Een komma op de juiste plaats kan het leven gemakkelijker maken en misverstanden voorkomen.
Ook juridisch kan een komma een groot verschil maken. Neem het eerste lid van artikel 3:273 BW, dat luidt:
‘Door de levering ingevolge een executoriale verkoop en de voldoening van de koopprijs gaan alle op het verkochte goed rustende hypotheken teniet en vervallen de ingeschreven beslagen, alsook de beperkte rechten die niet tegen de verkoper ingeroepen kunnen worden.’
Vraag aan de lezer. Zie het laatste deel van dit artikellid, beginnende met ‘alsook’: wat zou het betekenen wanneer er een komma zou staan na ‘rechten’, waardoor de zin zou luiden:
‘(..), alsook de beperkte rechten, die niet tegen de verkoper ingeroepen kunnen worden.’
Wie het antwoord niet direct weet, kan een goede beroepsaansprakelijkheidsverzekering gebruiken.
De komma: een klein aanhangsel dat een groot verschil kan maken.
(Wordt vervolgd).
#komma # c-cedille #uitbreidendebijzin #beperkendebijzin #art.3:273BW #hypotheekrecht #beperkterechten #beslagrecht #executorialeverkoop #beroepsaansprakelijkheidsverzekering
